De flyers met daarop in onder meer het Albanees en Rom de tekst 'Je wenst terug te keren naar je land van herkomst' zijn klaar. Volgende woensdag en de drie daaropvolgende weken legt de Dienst Vreemdelingenzaken (DVZ) een gratis bus in naar Servië, Macedonië, Albanië en Bosnië-Herzegovina, zo staat op de flyers te lezen. Reservatie is verplicht. Kandidaat-vluchtelingen die de bus nemen, doen ook afstand van hun asielprocedure.

Elke asielaanvraag uit de Balkan die het Commissariaat-generaal voor de Vluchtelingen en de Staatlozen (CGVS) afkeurt, krijgt die info mee.

'Onze hotline voor informatie over vrijwillige terugkeer is druk bevraagd', zegt Freddy Roosemont, directeur-generaal van de DVZ. 'Al enkele maanden hebben we een telefoonnummer waarlangs je met DVZ-ambtenaren kunt spreken die bijvoorbeeld het Servo-Kroatisch machtig zijn.'

'We merken ook dat er vanuit de gemeentelijke bevolkingsdiensten (die het bevel tot verlaten van het grondgebied uitreiken, red.) veel oproepen binnenkomen, tientallen per dag.'

Nooit zoveel interesse

Sinds de opheffing van de visumplicht voor een aantal Balkanstaten kwam er een golf van asielaanvragen uit die regio, eerst uit de grensstreek tussen Servië en Macedonië, sinds eind vorig jaar vooral uit Bosnië en Albanië.

De asielinstanties gingen al ter plekke ontradingscampagnes voeren, om te verkondigen dat België geen asielparadijs is. Maar die campagnes hadden altijd maar een tijdelijk effect.

Volgens Roosemont begint het bij asielzoekers uit de Balkan nu eindelijk door te dringen dat een asielaanvraag in België geen garantie op slagen heeft.

'Ze hebben door dat er een crisis is. Het CGVS behandelt hun aanvragen ook sneller.' Een zeer kleine minderheid krijgt de vluchtelingenstatus.

Het is niet de eerste keer dat de DVZ een bus inlegt naar de regio. Vorig jaar vertrok in maart en in mei een bus met telkens een veertigtal asielzoekers. Maar de interesse was nooit zo groot als nu.

'De schaal zoals we die nu voor ogen hebben, is vrij uitzonderlijk', aldus Roosemont.

De begeleiding bij de vrijwillige terugkeer is de verantwoordelijkheid van Fedasil. Het agentschap stelt ook het lunchpakket samen dat de terugkeerders meekrijgen op de bussen die de komende weken vertrekken.

'In september konden we een recordaantal vrijwillige terugkeerders optekenen', zegt woordvoerster Mieke Candaele. 'Dat waren er 387, de meesten waren Kosovaar. Al in de zomer merkten we een duidelijk stijgende tendens. Die zette zich door in oktober.'

Asielzoekers die beslissen om naar hun thuisland terug te keren, kunnen rekenen op een premie. Voor personen die in een dossier uitleggen dat ze een zaakje willen opstarten, kan dat oplopen tot 1.500 euro. In andere gevallen ligt de premie op 700 euro voor volwassenen en 350 euro per minderjarige.

Ondanks de toegenomen interesse voor vrijwillige terugkeer, blijft het aantal asielaanvragen stijgen. Elke dag moet Fedasil nieuwkomers zeggen dat er voor hen geen plaats is in het opvangnetwerk.