zondag 13 november 2011

Uitgezette asielzoekers pakken leven in Angola weer op

De 18-jarige Angolese asielzoeker Mauro Manuel mag waarschijnlijk in Nederland zijn studie afmaken. Honderden andere jonge asielzoekers waren minder gelukkig. Eenmaal terug in Angola moesten ze een nieuw leven opbouwen. Dat lukt de een beter dan de ander.
Mauro woont al sinds zijn tiende in Nederland. Maar nu hij meerderjarig is, dreigde minister Leers hem terug te sturen naar Angola. De zusjes Amalia (17) and Tucha (19) hebben ook vijf jaar in Nederland gewoond. Vorig jaar moesten ze terugkeren naar hun vaderland. Destijds bleef het stil in Nederland.
‘Midden in de nacht kwamen politiemannen onze slaapkamer binnen’, vertelt Amalia emotioneel, alsof het gisteren is gebeurd. ‘Ze zeiden: pak je spullen. Ik vroeg: waarom? Ik ben nog geen 18. Maar ze pakten ons beet en zetten ons op het vliegtuig. Vijf mensen gingen met ons mee, ik weet niet wie zij waren. Ik kon alleen maar huilen.’
Vermoord en verkracht
De zusjes waren in 2005 naar Nederland gevlucht, uit angst vermoord te worden. 'Mijn vader was actief in een afscheidingsbeweging. Toen hij daaruit wilde stappen, werd hij door zijn collega’s vermoord en mijn zus Tucha werd verkracht.' Een 'Amerikaan' bracht de twee zusjes naar Nederland, vervolgt Amalia. Ze hebben de man nooit meer teruggezien.
Amalia and Tucha woonden in opvanghuizen in vijf Nederlandse steden. In Eindhoven gingen ze naar de middelbare school toen ze plotseling op het vliegtuig werden gezet. En nu zijn ze weer in Angola. Zonder Angolees paspoort, want dat kunnen ze niet betalen.
Dromen van terugkeer
Amalia vertelt dat mensen van het Rode Kruis al een tijd geleden hebben beloofd om hun verwanten op te sporen, maar dat is nog steeds niet gebeurd. 'Ze zeggen steeds dat we moeten wachten en nog eens wachten, omdat anderen ook moeten wachten. We weten niet eens of onze moeder nog in leven is.'
De zusjes delen een piepklein huisje met één slaapkamer met de hospita, een oudere vrouw en haar vijf kinderen. ‘De kamer die we na onze terugkeer huurden, was van haar. Toen ons geld op was, mochten we voor niks bij haar wonen.’ Elke dag eten kunnen kopen kost moeite. Tucha vlecht op straat het haar van klanten. Het is hun enige bron van inkomsten. Ze dromen over een terugkeer naar Nederland.
Meer kansen
Heel anders is het verhaal van Engracia (33). Op haar 15de ging ze met haar zus naar Nederland om daar naar school te gaan en verder te studeren. Ze woonde 14 jaar lang in Nederland: in Rotterdam en Den Bosch. Engracia haalde haar middelbare schooldiploma en volgde een cursus om secretaresse te worden.
Toen haar in 2007 officieel een verblijfsvergunning werd geweigerd, keerde Engracia terug naar Angola. Vrijwillig, vertelt ze vrolijk en zelfverzekerd aan de telefoon. 'Met hulp van Vluchtelingenwerk. Zij kochten voor mij een enkele reis en gaven me 2000 euro mee als financiële ondersteuning.'
Mooi land
Met hulp van middle-class familieleden en vrienden vond ze een woning en werk in Luanda. Ze deelt haar flat met haar zus en haar neef. ‘Via via vond ik werk als secretaresse bij het Nederlandse off-shorebedrijf Heerema. Inmiddels werk ik als personeelsfunctionaris bij Gesmar Swiss Angola, ook een off-shorebedrijf.'
‘Toen ik in 2007 terugkwam in Angola was ik geschokt door de armoede en de enorme verkeerschaos. Toch voelt het goed om weer hier te zijn. Angola is zo’n mooi land. En er zijn meer carrièremogelijkheden voor goed opgeleide mensen, want Angola is nog steeds aan het opkrabbelen na 27 jaar burgeroorlog.’
Moeizame acceptatie
Het verhaal van Engracia is typerend voor dat van de vele Angolezen die van overal zijn teruggekeerd, blijkt uit onderzoek van de Nederlandse pedagogisch medewerkster Jessica van de Weerd. Of de reïntegratie succesvol is, hangt grotendeels af van het netwerk en de economische positie van de familie.
De verstandhouding met ouders en andere familieleden blijkt soms moeizaam. Weer geaccepteerd worden, gaat niet zonder moeite. Van de Weerd: 'Mensen begrijpen vaak niet waarom migranten terugkeren. En ze worden verwend genoemd, omdat ze niet in Angola woonden toen het hier zo moeilijk was.'

Geen opmerkingen:

Een reactie posten